Бабак был зарыт тут:
/etc/scim/global
надо было проставить там правильную локаль в строчке
/SupportedUnicodeLocales = ....

apt-get install xfonts-intl-chinese

im-switch -z (your_locale) -s scim-bridge
im-switch -z de_DE.UTF-8 -s scim-bridge

~/.xinitrc:

export XMODIFIERS=@im=SCIM
export GTK_IM_MODULE=xim
export QT_IM_MODULE=xim
scim -d &



Всем спасибо за помощь!

Этот мануал: wiki.ubuntu.org.cn/UbuntuHelp:SCIM

признан лучшим!

www.linux.org.ru/view-message.jsp?msgid=4146491...
www.juev.ru/tag/scim/
hi.baidu.com/terran85/blog/item/08cc30d4993f960...
ubuntuforums.org/showthread.php?t=203453
crunchbanglinux.org/wiki/howto_configure_scim